เจ้าวุ้นที่ลอยได้อยู่ในดวงตาคืออะไร?

หลายคนอาจจะเคยสังเกตบางสิ่งที่ลอยไปมาผ่านสายตาของเรา มันอาจจะดูคล้ายๆหนอนตัวเล็กๆหรืออาจจะเหมือนหยดน้ำเล็กๆใสๆแต่เมื่อคุณพยายามที่จะมองมันให้ชัดๆ มันก็จะหายไปและจะกลับมาให้เห็นอีกเมื่อเราไม่ได้พยายามเพ่งมองมัน

แต่คุณไม่จำเป็นต้องไปล้างตาหรือลืมตาในน้ำเลยเพราะว่าสิ่งที่พวกคุณกำลังเห็นนั้นเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติอย่างหนึ่งที่เกิดขึ้นกับมนุษย์ทั่วไปซึ่งรู้จักกันในชื่อว่า”Floaters”หรือคนไทยอาจจะเรียกว่าวุ้นในตา ซึ่งเจ้าวุ้นในตานี้มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า”Muscae Volitantes”หรือFlying Flies ซึ่งก็ค่อนข้างที่จะเหมือนกับชื่อของมันคือมันสามารถลอยไปที่ไหนก็ได้และนั่นอาจจะทำให้คุณรู้สึกรำคาญ แต่พวกมันไม่ใช่แมลงหรือเป็นวัตถุภายนอกต่างๆที่มาติดกระจกตาของเรา จริงๆแล้วพวกมันอาศัยอยู่ที่ในดวงตาของเราเอง โดยผิวเผินแล้วมันอาจจะดูเหมือนมีชีวิตเพราะว่ามันสามารถขยับได้และสามารถเปลี่ยนรูปทรงได้แต่ที่จริงพวกมันไม่ใช่สิ่งมีชีวิต

 

Floaters เหล่านี้คือสิ่งเล็กๆที่อยู่ในดวงตาของเราทำให้เงาของมันเกิดขึ้นที่จอตาเมื่อเราได้รับแสงผ่านทางดวงตา ซึ่งเจ้าสิ่งเล็กๆที่ทำให้เกิดเงานี้อาจจะเป็นเนื้อเยื้อชิ้นเล็กๆ,เซลล์เม็ดเลือดแดง,หรืออาจจะเป็นก้อนโปรตีนเล็กๆ และเนื่องจากมันลอยไปมาในดวงตาของเราน้ำที่หล่อเลี้ยงตาของเราจึงไปหุ้มมันไว้ทำให้ดูเหมือนเป็นเจลหรือวุ้นใสๆ มันจะขยับตามเมื่อเรากรอกดวงตาและอาจจะเด้งเล็กน้อยเมื่อเราหยุดการกรอกดวงตา

โดยส่วนมากแล้วเจ้าFloatersเหล่านี้อาจจะสลายหายไปค่อนข้างยากและมันจะยิ่งมองเห็นได้ชัดเจนขึ้นเมื่อมันขยับเข้าใกล้ม่านตาซึ่งเป็นหลักการเดียวกันกับการเกิดเงาทั่วไปเมื่อวัตถุอยู่ใกล้เงาจะยิ่งชัดหรือเข้มขึ้นและจะเบาบางลงเมื่อห่างออกไป เราสามารถสังเกตเห็นพวกFloatersเหล่านี้ได้เมื่อเรามองไปยังพื้นผิวที่สว่างๆเช่นจอคอมพิวเตอร์ที่เป็นพื้นสีขาว,หิมะ,หรืออาจจะเป็นท้องฟ้าที่ปลอดโปร่งเพราะพื้นผิวที่เป็นสีเดียวกันจะทำให้เราสังเกตเห็นพวกมันได้ง่ายยิ่งขึ้น รวมถึงยิ่งแสงสว่างมากลูกตาดำของเราก็จะยิ่งบีบตัว

นอกจากนั้นยังมีปรากฏการณ์อีกชนิดที่อาจจะดูคล้ายกับFloatersแต่ในความเป็นจริงแล้วมันไม่เกี่ยวกันเลย เกิดขึ้นเมื่อคุณมองเห็นจุดเล็กๆที่สว่างๆเด้งไปมาเมื่อคุณมองไปยังท้องฟ้าสว่างๆ ปรากฏการณ์ที่คุณกำลังเห็นอยู่อาจจะเป็นสิ่งที่เรียกว่า Blue Field Entopic Phenomenon ซึ่งมันเป็นสิ่งตรงข้ามจากการเห็นFloatersเพราะในขณะนั้นสิ่งที่คุณเห็นไม่ใช่เงาแต่เป็นการที่ม่านตามีการขยับเล็กน้อยเพื่อให้แสงเข้ามาสู่จอตา ซึ่งจุดที่เป็นเหมือนแสงที่เราเห็นนั้นคือเซลล์เม็ดเลือดขาวที่วิ่งไปมาซึ่งโดยปกติแล้วเซลล์เม็ดเลือดขาวจะมีขนาดใหญ่กว่าเม็ดเลือดแดงทำให้เซลล์เม็ดเลือดขาวเคลื่อนที่ช้ากว่าเซลล์เม็ดเลือดแดงซึ่งไหลเวียนอยู่ในเส้นเลือดฝอยในลูกตา จึงทำให้เกิดช่องว่างเล็กๆในเส้นเลือดฝอยซึ่งเซลล์เม็ดเลือดแดงจะมาสะสมอยู่ด้านหลังของเซลล์เม็ดเลือดขาว โดยปกติแล้วแสงสีฟ้าจากดวงอาทิตย์หรือหน้าจอจะสามารถส่องผ่านเซลล์เม็ดเลือดขาวและช่องว่างในเส้นเลือดฝอยได้แต่แสงสีฟ้าไม่สามารถส่องผ่านเม็ดเลือดแดงได้ ดังนั้นคุณจึงเห็นจุดเล็กๆที่เป็นแสงพร้อมกับเห็นเหมือนเงาสีดำวิ่งต่อจากแสงนั้นเหมือนหางของมัน

โดยปกติแล้วพวกFloatersนั้นมีอยู่จำนวนมากและมีหลายรูปแบบแต่เราอาจจะไม่เห็นมันทั้งหมดเพราะสมองของเราเรียนรู้ที่จะไม่รับรู้หรือเพิกเฉยต่อการมีอยู่พวกมัน แต่อย่างไรก็ตามถ้าเกิดคุณเห็นfloatersที่มาขนาดใหญ่และบดบังการมองเห็นของคุณ นั่นอาจจะเป็นสัญญาณบอกถึงอาการเกี่วกับตาที่รุนแรงหรือความผิดปกติของดวงตาซึ่งควรรีบไปปรึกษาจักษุแพทย์

 

ที่มา: TED-Ed
เรียบเรียง: SignorScience